گوش انسان دارای سه بخش خارجی، میانی و داخلی است.

 

در بینش و سبک زندگی گوش خارجی باید به طور منظم با پارچه‌ای تمیز و نرم نظافت گردد. نباید از اجسام و گوش پاک کن ها برای تمیز کردن و خاراندن گوش استفاده شود. این اجسام باعث حرکت نامناسب آلودگی‌ها قسمت های داخلی گوش شده و می تواند به پرده گوش آسیب وارد کند. احتمال ایجاد عفونت های گوشی و آسیب به شنوایی با انجام این کار افزایش می یابد.

تمیز سازی و پاکسازی گوش خارجی توسط پزشک در زمانی که مواد چسبنده افزایش پیدا کند و موجب کاهش شنوایی گردد در مطب و با رعایت نکات اصولی انجام می پذیرد.

در بیشتر مواقع و بعد از استحمام بهتر است گوش ها با حوله ای تمیز و به آرامی  خشک شوند.

جهت جلوگیری از برخی از عفونت ها که در زمان استفاده از استخر به وجود می آید، به کار بردن گوشی می تواند وسیله‌ای مناسب باشد. در زمان بروز عفونت در گوش خارجی عامل قارچ، باکتری و… باعث می شوند که التهاب، حساسیت و خارش به وجود آید. دقت داشته باشید که در صورت بروز عفونت در گوش عوامل خارجی و گوش پاک کن ها باعث تشدید عفونت می گردد. بهتر است در این مواقع حتماً به پزشک مراجعه شود.

مراقبت های شخصی و دوره‌ای توسط پزشک می تواند به سلامت حیاتی در بدن کمک  شایانی کند.

 معاینه گوش

معاینه گوش توسط متخصص شنوایی، پزشک متخصص گوش حلق و بینی و پزشک عمومی انجام می شود. متخصص شنوایی شناسی می تواند با ارزیابی سطح قدرت شنوایی از افراد به تشخیص و درمان مشکلات شنیداری و گفتاری کمک کند.

پزشک و متخصص گوش حلق و بینی می تواند انواع بیماری های این ناحیه را تشخیص بدهد و درمان های تخصصی و طبی یا جراحی جهت بهبود مشکل انجام دهد.

بروز کم شنوایی

کم شنوایی دامنه وسیعی دارد و از خفیف تا شدید متغیر است. کم شنوایی می تواند به صورت مادرزاد و یا اکتسابی باشد.

کم شنوایی به دلیل مادرزادی تواند به دلیل تولد پیش از موعد، بروز مشکلات تنفسی حین تولد، نقایص مادرزادی، قرار گرفتن در مقابل دارو و عفونت های پیش از تولد، ابتلا به عفونت های ویروسی، اوتیت میانی ،تب بالا و آسیب های دیگر مانند سر و صدای زیاد به وجود آید.

کم شنوایی اکتسابی زمانی به وقوع می پیوندد که عواملی چون سر و صدای زیاد باعث آسیب رسیدن به گوش و کم شنوایی گردد. ممکن است به مرور و آرام بدون هیچ نشانه و دردی ایجاد شود. از نشانه های بروز این مشکل شنیدن صدای زنگ مانند بعد از شنیدن صداهای بلند است. در برخی مواقع افراد در شنیدن صدای اطراف خود دچار مشکل می شوند. این علائم موقتی بوده و ممکن است از بین برود اما کم شنوایی از بین نرفته به پیشرفت خود ادامه می‌دهد.

 علائم کم شنوایی به دلیل سر و صدا

• ایجاد و مشکل در شنیدن و فهمیدن صدای افراد در هنگام مکالمه بخصوص در مکان های شلوغ و پر سر و صدا
• نیاز به افزایش صدای تلویزیون و وسایل صوتی
• درخواست تکرار مجدد جملات توسط دیگران
• عدم توانایی در شنیدن صدای بلند مثل گریه بچه یا صدای زنگ تلفن در یک اتاق دیگر

تشخیص قطعی کم شنوایی توسط آزمایش شنوایی سنجی است. کم شنوایی می تواند باعث بروز وزوز گوش، استرس، خستگی و تحریک پذیری شود. این اتفاق در هرسنی می تواند به وقوع بپیوندد.

انواع کم شنوایی

• کم شنوایی انتقالی: در این حالت اصوات به طور موثر از گوش خارجی به گوش داخلی انتقال پیدا نمی کنند. در بیشتر موارد این نوع کم شنوایی به دلیل تجمع مواد چسبناک در گوش و یا نقایص مادرزادی است.
• کم شنوایی حسی- عصبی: در این حالت گوش داخلی یا عصب شنوایی دچار آسیب می‌شود. وظیفه سلول ها و عصب شنوایی انتقال پیام های صوتی به مغز و گوش داخلی است. کم شنوایی ها به صورت دائمی است و برخی از سمعک برای بازگشت و تقویت حس شنوایی استفاده می کنند.

کم شنوایی به دلیل سر و صدا از عوامل شایع کم شنوایی حسی عصبی است. سمعک می تواند به تقویت شنوایی کمک کند اما قادر به درمان آن نیست. بهتر است قبل از وقوع این مشکل رعایت به نکات ایمنی دقت کنیم و سر و صدای محیط اطراف را به حد اقل برسانیم.

چه زمان باید به پزشک مراجعه کنیم؟

• زمانی که احساس درد در گوش داشتید
• ترشحات غیرطبیعی در گوش
• عدم شنیدن صدای فرد مقابل در گفتگوهای حضوری
• ناتوانی در شنیدن صدای افراد در گفتگوهای تلفنی در یک یا هر دو گوش
• بلند کردن صدای تلویزیون به حدی که برای دیگران آزاردهنده باشد
• عدم توانایی در تشخیص صدای افراد متفاوت
• شنیدن صدای اضافه در گوش مانند صدای وزوز و سوت
• احساس سنگینی و پری گوش یا  همراه با سرگیجه

خطرات ابزار و وسایل پخش موسیقی همراه

متخصصان و پژوهشگران به این نتیجه رسیده‌اند که زیاد گوش کردن به موسیقی های شلوغ با صدای بلند از طریق وسایلی چون ام‌پی‌تری پلیر، آیپاد و… احتمال ابتلا به کم شنوایی را افزایش می دهد. این وسایل جذاب به راحتی می تواند ساعت ها موسیقی را در خود جای داده و برای شما پخش کند. پژوهشگران می گویند که استفاده مداوم از موسیقی به این شیوه حتی اگر صدای بلندی نیز نداشته باشد، می تواند به گوش و سیستم شنوایی آسیب وارد کند.

دقت داشته باشید صدای موسیقی نباید به حدی باشد که اطرافیان شما صدای آن را از طریق هدفون بشنوند یا اینکه صدا در حدی باشد که شما نتوانید صدای اطرافتان را بشنوید. در این حالت باید بدانید که صدای وسیله شما ایمن نیست .

در این جا قوانینی جهت گوش دادن به موسیقی با این وسایل برای شما بیان می شود:

• سعی کنید بلندی صدای موسیقی شما حداکثر روی نصف تنظیم گردد. به عنوان مثال یک صدای بلند برای شما تعبیر عدد ۱۰ را دارد در این زمان شما باید نصف این مقدار یعنی ۵ را برای شنوایی خود در نظر بگیرید.
• به قانون ۶۰ درصد توجه کنید. ۶۰%   مقدار ۶۰ دقیقه را توصیه می کند. بنابر این استاندارد استفاده از ابزارهای شنیداری موسیقی حداکثر باید ۶۰ دقیقه در روز باشد و در عین حال مقدار شدت بلندی صوت از ۶۰ درصد بیشتر نباشد. هرچه مقدار صدا بالاتر رود زمان گوش دادن باید محدودتر شود. پزشکان اینگونه توصیه می‌کنند که به جای استفاده از هدفون هایی که داخل گوش قرار می گیرند، از آنهایی استفاده شود که روی گوش قرار می گیرند و همچنین استاندارد های رسمی مثل استاندارد اروپا و آمریکا داشته باشند.

ابزارهای کمک شنوایی

بسیاری از افراد کم شنوا از ابزارهای تقویت کننده اصوات استفاده می کنند. این ابزارها به کم شنوایان کمک می کند با صدای دیگران را بهتر شنیده و به راحتی ارتباط برقرار نمایند.  متداول ترین وسیله سمعک است. این وسیله در شنیدن صدای پیرامون کمک بسیاری می کند اما در برخی موارد مانند صحبت با تلفن کمی مشکل است. در برخی از موارد نیز شنیدن صدای اطراف کمی سخت خواهد شد. بهتر است برای افراد کم شنوا علاوه بر این وسایل از ابزارهای کمکی دیگر جهت اطلاع از اصوات اطراف استفاده گردد مانند زیرنویس، نور و لامپ های هشدار دهنده و…

خود مراقبتی جهت جلوگیری از کم شنوایی:

• هرگز انگشت و وسایل خارجی مانند کلید و… را وارد گوش خود نکنید. با انجام این کار زمینه ساز بروز مشکلات بسیاری در آینده می شوید.
• برای اینکه از تجمع بیش از حد مواد چسبناک درون گوش جلوگیری کنید، از یک وسیله مانند لیف یا پارچه خشک پاکیزه و نرم برای تمیز کردن گوش خارجی استفاده نمایید.
• حتماً پس از استحمام و یا شنا در محیط‌های آبی،گوش را با حوله و پارچه خشک و تمیز به دقت خشک نمایید.
• علائم نشان دهنده عفونت یا کم شنوایی را جدی گرفته و سریعاً به پزشک مراجعه نمایید.
• دقت داشته باشید صدای محیط اطراف و وسایل پخش موسیقی را روی مقدار ایمن و سالم قرار دهید تا آسیب‌های جدی به شنوایی خود وارد ننمایید.
• از گوش دادن مداوم و بلند مدت موسیقی مخصوصاً از طریق هدفون اجتناب کنید.
• اگر محیط کار شما به گونه ای است که صدای زیاد تولید می کند، حتماً از ابزار محافظ گوش استفاده نمایید. این محافظ ها در انواع مختلف و مارک های متفاوت موجود است. جهت استفاده بهتر از این وسائل از پزشک متخصص نیز می‌توانید مشورت بگیرید.

مراقبت از شنوایی در دوران سالمندی

شنیدن اصوات در محیط اطراف می تواند ما را از بسیاری از خطرات آگاه کند. این امر برای افراد سالمند بسیار حیاتی است و در محیط های بیرون از خانه می تواند ضامن سلامتی و ارتباط موثر با دیگران باشد. علل مختلفی در کم شنوایی در دوران سالمندی وجود دارد که عبارتند از:

کم شدن شنوایی به دلیل افزایش سن. این یک عارضه طبیعی است و با استفاده از سمعک می تواند تا حدود زیادی بهبود پیدا کند. با مراجعه به پزشک و استفاده از سمعک مناسب ارتباط افراد سالمند با دیگران و محیط اطراف به خوبی برقرار خواهد شد.

دلیل دیگر کم شنوایی در دوران سالمندی جمع شدن جرم گوش به مدت طولانی است. به طور طبیعی جرم زرد رنگ گوش که حالت چربی دارد، به طرف بیرون حرکت می کند و نیاز به دستکاری و خارج کردن آن نیست. استفاده از ابزارهایی مانند گوش پاک کن، سنجاق، خودکار و…  به پرده گوش و مجاری شنوایی آسیب وارد می کند. در هنگام استحمام وارد کردن لیفت در مجاری شنوایی می تواند مضر بوده و زمینه عفونت آن را به وجود آورد. بعد از استحمام نیز بهتر است با پارچه خشک داخل این منطقه تمیز گردد و اقدامات اضافی برای تمیز کردن گوش صورت نپذیرد. با تمیز کردن گوش توسط پزشک و شستشوی آن، جرم های اضافه و تلمبار شده خارج گردیده و شنوایی افراد سالمند افزایش خواهد یافت.

سوراخ شدن پرده گوش

عواملی چون عفونت گوش یا فرو کردن اجسام تیز و خطرناک می تواند باعث سوراخ شدن پرده گوش گردد که از عوامل مهم در کاهش شنوایی در افراد است. در صورت بروز این مشکل باید حتماً به پزشک مراجعه شود و قبل از استحمام نیز با فرو کردن پنبه آغشته به وازلین مجرای گوش را نسبت به ورود آب ایمن کرد. زیرا در این شرایط ورود آب به داخل گوش باعث بروز عفونت می شود.

پیشگیری از بروز مشکلات شنوایی

• بهتر است همیشه از ورود به مکان های پر سر و صدا خودداری کنیم و این نکته را به کودکان خود نیز از سنین پایین آموزش دهیم تا شنوایی سالمی داشته باشند.
• بهتر است بدانیم که تمیز کردن و دستکاری گوش برای خارج کردن جرم کاری اشتباه است و می تواند باعث تحریک و ترشح بیشتر این ماده چسبناک در گوش گردد. افزایش این ماده چسبناک باعث به خطر افتادن شنوایی و کاهش آن می‌شود.
• برای تمیز کردن گوش در هنگام استحمام از فرو بردن لیف در مجاری شنوایی خودداری نمایید. برای تمیز کردن گوش از موادی مثل صابون و شامپو استفاده نکنید.

• بعد از استحمام و استخر برای خشک نمودن گوش از گوش پاک کن استفاده نکنید. بهترین کار استفاده از پارچه ای تمیز و خشک است که با ملایمت آب منطقه گوش خارجی خشک گردد. می توانید با فیتیله کردن گوشه یک دستمال نخی و قرار دادن آن در مجرای گوش، منجر به خشک شدن آب این ناحیه شوید.
• همیشه در مصرف دارو دقت نمایید. برخی از داروها می تواند برای گوش ضرر داشته و شنوایی را تحت تاثیر قرار دهند.
• به فرزندان و جوانان خود از سنین پایین تر بیاموزید که گوش دادن به موسیقی با صدای بلند عواقب جبران ناپذیری خواهد داشت. استفاده بلند مدت از پخش کننده های موسیقی با هندزفری می تواند خسارات جبران ناپذیری را به گوش وارد کند. کم شنوایی و عفونت گوش از عوارض استفاده نادرست از وسایل پخش موسیقی است.

با داشتن سبک زندگی سالم و رعایت نکات بهداشتی در همه مراحل و اعضای بدن، هم زندگی بی دغدغه و بدور از تنشی را تجربه کنید و هم اینکه هزینه های اضافی برای درمان صرف نخواهید کرد.

با آموزش خود مراقبتی به بهترین شکل سلامت خود اعضای خانواده را تضمین نمایید. سبک زندگی به صورت سالم می تواند سلامت روحی و جسمی خانواده، جامعه و یک کشور را به ارمغان بیاورد.